Qaraciyər Xərçəngi

Qaraciyər Xərçəngi

Qaraciyər bədənin ikinci böyük orqanıdır. Sağ ağciyərin altında yerləşir və bu tərəfdən aşağı qabırğa ilə qorunur.

Qaraciyər

Qaraciyər bədənin ikinci böyük orqanıdır. Sağ ağciyərin altında yerləşir və bu tərəfdən aşağı qabırğa ilə qorunur. Qaraciyər sağ və sol lobiyalar adlı iki əsas lobya ya bölünür. Bu lobları hər biri də bundan əlavə seqmentləre bölünür.

Qaraciyər bədənin kimyəvi fabrikidir. Aşağıda ifadə edilmiş olan çox sayda əhəmiyyətli vəzifəsi həyata keçirirler

* Bəzi qida maddələrinin saxlanılması

* Bədənin ehtiyacı olduğunda yağların enerjiyə çevrilməsi

* Zəfəran, qidaların həzm və emiliminə kömək edən bir maddə istehsalı

* Protein quruluşu

* Qan laxtalanmasını təşviq etmək

* Bədən tərəfindən lazım olan digər maddələrin istehsalı

* Alkoqol, zərərli maddələrin, bir çox narkotik maddələrin tullantılarının və normal bədən proseslərinin məhv edilməsi

Qaraciyər xərçəngi riskləri və səbəbləri

Bir xəstəliyə tutulma riskinizi artıran hər hansı bir faktor risk faktoru olaraq təyin olunmaqdadır. Qaraciyər xərçəngi üçün risk faktorları; daha əvvəl meydana gəlmiş bir hasardan (sirroz) qaynaqlanan yara izi, hepatit virusu infeksiyası, Anabolik Steroid alışı, ailədə qaraciyər xərçəngi əhvalatı və siqaret istifadəsini əhatə edir. Hepatit B və ya C virusu ilə yoluxmuş şəxslərin, əgər siqaret da içiyorlarsa, qaraciyər xərçənginə tutulma riski daha yüksəkdir.

Digər ola biləcək risk faktorları isə inkişaf etməkdə olan bəzi ölkələrin içmə suyunda olan bir zəhər olan arsenik, diabet, həddindən artıq kilolu olma, zəif bir immunitetə sahib olma və bəzi tip doğuş idarə dərmanlarından istifadə edmeq.

Qaraciyər xərçəngi əlamətləri

Primer qaraciyər xərçənginin əlamətləri aşağıdakı sahələri əhatə edir:
Açıqlanamayan səbəblə əhəmiyyətli miqdarda kilo itkisi
Bir neçə həftəlik periyodlar halında davam edən iştah itkisi
Özünü xəstə hiss etmə
Çox az bir yemək olsa belə, yemək sonrasında toxluq və qabarıqlıq hiss etmə
Qarında (abdomen) narahatlıq ya da ağrı
Qabarıq bir qarın (abdomen)
Sarı rəngdə dəri (sarılıq), tünd rəngli sidik və nəfəs rəngli nəcis
Qaşınma
Xroniki hepatit ya da siroza sahib bir adamın sağlamlığındakı ani kötüleşme
Yüksək qızdırma və tərləmə
Bu simptomların əksəriyyəti qeyri-müəyyəndir və infeksiya kimi digər şərtlərə görə ola bilər. Ancaq bu əlamətlərdən hər hansı biri varsa, həkiminize müraciət etməlisiniz.

Qaraciyər xərçəngi daraması

Darama; xəstəliyin erkən bir mərhələsində, əlamətlər başlamadan əvvəl, yoxlama edilməsi mənasını verməkdədir.

Hər hansı bir xərçəng növü üçün darama reallaşdırılmadan əvvəl, həkimlərin qəti bir sınaqa sahib olması lazımdır. Sınaq, xəstəliyi tutmaq baxımından etibarlı olmalı və xərçəngə sahib olmayan kəslərdə səhv müsbət nəticələr verməməlidir. Bütün popülasyondaki primer qaraciyər xərçəngi üçün istifadə ediləcək, kifayət qədər etibarlı bir darama sınaqı hələ yoxdur.

Hər hansı bir nadir xərçəng növünə tutulma riski daha yüksək olan kəslərin daranması ən uyğun xərcli olan yoldur. Qaraciyər xərçəngi üçün daha yüksək risk daşıyan bir qrup insan olduğunu bilirik. Əgər sirozunuz varsa (qaraciyər ziyanı), həkiminiz hər 6 ayda bir analiz yaptırmanızı təklif edə bilər.

Qaraciyər Xərçəng Növləri

Primer və ikincil xərçəng: xərçənglər; xərçəngin ilk meydana gəldiyi orqana aid orjinal hüceyrə tipinin adıyla xatırlanmaqdadırlar. Xərçəng hüceyrələri primer alandan qopub bədənin digər qisimlərinə doğru hərəkət edə bilər. Bu vəziyyət ikinci dərəcəli xərçəngdir. Ancaq hüceyrələr hələ primer xərçəngin eyni tip hüceyrələridir və xərçənglər orjinal hüceyrə tipinə görə müalicə edildiyindən ötəri bu vəziyyət əhəmiyyət kəsb edir.

Hepatosellular karsinoma:Bu növ xərçəng növü ən çox görülən qaraciyər xərçəngi növüdür. Əsas qaraciyər xərçənginə sahib olan 100 nəfərdən 85-i (85%) bu xərçəng növü ilə diaqnoz olunmuşdur. Kişilərdə qadınlara nisbətən daha çoxdur. Ayrıca irəliləyən yaşlarda daha məşhur olmaqdadır.

Digər qaraciyər xərçəngi növleri; Qaraciyər xərçənginin digər növləri, öd kanalı xəttindəki hüceyrələrdə başlayan kolanqiyokarsinoma; qaraciyərdəki qan damarlarında başlayan anqiyo sarkom (ya da hemanqiyosarkom) və çox nadir görülən və ümumiyyətlə uşaqları təsir edən hepatoblastomayı əhatə etməkdədir.

Bir qaraciyər xərçəngi mütəxəssisinə nə vaxt getmeliyim

Normal bir həkimin bir adamın qeyri-ciddi bir xəstəliyə mi, yoxsa şübhəli bir xərçəngə mi sahib olduğuna qərar verməsi çox gücdür. Ancaq həkiminizin sizə dərhal bir mütəxəssisə istiqamətləndirməsi lazım olan bəzi xüsusi əlamətlər vardır. Aşağıda ifadə edilərin varlığında təcili olaraq bir mütəxəssisə müraciət etməyiniz lazım olduğunu size söyləməkdədir.

* Kürək ağrısıyla birlikdə ya da tək başına seyr açıqlana qarın (abdominal) ağrısı və kilo itkisi

* Qarnınızın üst qisimində yumru (abdomende)

* Davamlı olaraq xəstə olma ya da xəstə hiss etmə halı və kilo itkisi

* Tıkanıklıktan qaynaqlanan sarılıq (dəridə sarı rəng)

Qaraciyər xərçənginə diaqnoz qoyma üsulları

Fiziki müayinə: Əgər bir nəfər yetkin əsas qaraciyər xərçəngi növü olan hepatocellular karsinom şübhəsi varsa; həkim tərəfindən qaraciyər, dalaq və digər yaxın orqanlarda yumru, şişmə və ya digər dəyişikliklərin olub olmadığına baxılar. Bundan əlavə, həkiminiz, qarında maye yığılması, sarılıq əlamətləri olan gözlərin axında və dəridə sararma olub olmadığını nəzarət edir.

Qan təhlilləri: Fiziki müayinə ilə eyni anda həkiminiz böyük ehtimalla AFP deyilən bir maddəni axtarmaq üçün qan testi istəyə bilər. Məsələn; ABŞ-da hepatosellular karsinoma olan kəslərin% 50 ilə% 70-nin qanında yüksək səviyyədə AFP tapılar. Xəstənin Hepatit B və ya Hepatit C. olub olmadığını müəyyən etmək üçün qan testi də tələb edilə bilər. Digər qan testləri qaraciyərin necə işlədiyini göstərə bilər.

Ultrasəs

Kompüterli tomoqrafiya (KT): Şişin ölçüsünü ölçmək üçün istifadə edilə bilər.

Maqnetik rezonans tomografiya (MRT)

Laparoskopiya

Biopsiya: Biopsiya növü, xərçəngin mövqeyinə bağlı olacaq. Biopsiya əvvəli həkiminiz normal qan laxtalanması idarəsi üçün qan testi istəyəcək. Bu əməliyyatla qanama riski azalır. Bəzən, həkim tərəfindən laparoskopiya və biopsiya birlikdə edilərək, əgər siroz olub olmadığı öyrənilir və ən yaxşı müalicə seçin müəyyən edir.