Onurğa şişi onurğa sütunlarında inkişaf edən bir böyümədir. Digər sümük şişləri kimi, iki əsas qrupda araşdırılır.
Onurğa şişi onurğa sütunlarında inkişaf edən bir böyümədir. Digər sümük şişləri kimi, iki əsas qrupda araşdırılır. Bunlardan birincisi sümük hüceyrələri tərəfindən əmələ gələn ilkin şişlərdir; İkincisi, bədənin başqa bir hissəsində meydana gələn, ikincil şişlər adlanan şişlər metastaz verdikdə və onurğa beyninə yayıldıqda meydana gələn şişlərdir.
Onurğada metastazlar tez-tez prostat, döş, ağciyər və böyrək xərçənglərindən əmələ gəlir və onurğanın ilkin şişlərindən daha çox rast gəlinir.
Onurğa sütununun ilkin şişləri xoşxassəli (yaxşı xassəli) və bədxassəli (bədxassəli) olaraq iki yerə bölünür. Onurğa çox vacib bir orqan olan onurğa beyni əhatə edir; Bu səbəblə yaxşı xasiyyətli şişlər də böyüdükdə onurğa beyni üzərində təzyiq edərək ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Onurğa və onurğa beyni əmələ gətirən onurğa şişləri; Sümük, sinir və ya yumşaq toxuma kimi hissələrdən ibarət olan və bunların hər hansı birinin quruluşuna görə inkişaf edə biləcək şişlərdir. Bu şişlər onurğa sütununun boyun, bel, bel və koksiks kimi bölgələrində yerləşə bilər. Şişlər iki yolla yarana bilər. Bunlardan birincisi onurğa və onurğa beyni quruluşunu meydana gətirən hüceyrələrdən yaranan şişlər, ikincisi isə; ilkin şişlər adlanır.
Onurğa şişləri İkinci növ şiş, bədənin digər hissələrində (döş, prostat və s.) İnkişaf edən şişlərin yayılması ilə onurğada inkişaf edən və metastatik şişlər adlanan şişlərdir.
Onurğa beyni şişlərinin erkən diaqnozu insult riskini xeyli azaldır. Bu yaxşı və yavaş böyüyən şişlərin cərrahi müalicə nəticələri olduqca uğurludur.
Mərkəzi sinir sistemi şişlərinin təxminən yüzdə 20-si onurğa kanalında yerləşir. Onurğa beyni şişləri yerləşdiklərinə görə ekstradural (onurğa beyni xaricində), intraduralextramedullary (onurğa beyni daxilində, ancaq onurğa beyni xaricində) və intramedullary (onurğa beyni daxilində və onurğa beyninin içində) olaraq qruplaşdırılır. İntradural şişlərin yüzdə 66-sı ekstramedullar, yüzdə 33-ü intramedullaridir.
İntradural ekstramedullar şişlərinin 90% -i schwannomas – neurofibromas və meningioma; Qalan yüzdə 10 ependimoma, dermoid, epidermoid, anjiyom lipoma, metastaz,araxnoid kist, xordoma, melanoma, miksoma və sarkoma. Ependimomalar və astrositomalar intraspinal kord şişlərinin ən böyük hissəsini təşkil edir.
Onurğa şişlərinin simptomları yerlərindən və sinir və onurğa beyni təsirindən asılı olaraq dəyişə bilər. Onurğa şişlərinin çoxu şiddətli bel və ya ayaq ağrılarına səbəb olur.
Onurğada şişin böyüməsi nəticəsində onurğa beyni bir sıxılma meydana gəlir. Şişin hara basdığına görə, qol və ya ayaqlarda uyuşma, güc itkisi və gəzinti çətinliyi kimi simptomlar ortaya çıxa bilər.
Onurğa şişlərində ən çox görülən simptom, onurğa sütununun müvafiq bölgəsində meydana gələn və az və ya çox yayılan ağrıdır (boyun, bel ağrısı kimi). Ağrı xüsusilə gecə saatlarında baş verə bilər və fiziki fəaliyyətlə artıra bilər.Şiş birbaşa onurğa beyindən qaynaqlanırsa və ya onurğa sütunu onurğa beyninə təzyiq edirsə, onurğa beyni sıxılma əlamətləri görünə bilər. Bunlar mətbuatın yerləşdiyi yerə görə dəyişir. Qollarda və bacaklarda, sinə nahiyəsində uyuşma görünsə də, əllərdə, qollarda və ayaqlarda güc itkisi və gəzinti çətinliyi kimi simptomlar meydana gələ bilər.
Onurğa beyni şişlərinin əlamətləri arasında ilk növbədə qol və bacaklarda ağrı və uyuşma müşahidə olunur. Proqressiv zəiflik, həssaslıq itkisi və sidik-cinsiyyət və anorektal disfunksiya ən vacib əlamətlərdir. Bu əlamətlər və simptomlar çox yavaş irəliləyir. Bununla birlikdə, şişin təbiətinə görə sürətli bir şəkildə pozulma da görülə bilər.
Onurğa şişlərində xəstənin tarixçəsi həkim tərəfindən götürülür və fiziki müayinə aparılır. Həkim onurğa şişindən şübhələnirsə, xəstə CT (kompüter tomoqrafiyası), MRI (maqnit rezonans görüntüləmə), sintiqrafiya və ya PET / KT müayinələrini tələb edə bilər.
Xəstədə bir şiş aşkar edilərsə, şişin yerini və növünü öyrənmək üçün lokal anesteziya altında aparılan biopsiya edilə bilər.
Onurğa şişlərinin cərrahi müalicəsi şişin qismən və ya tamamilə götürülməsidir. Bu mövzuda qərarı cərrah verməlidir. Qərar verərkən cərrahın nəzərə alacağı meyarlar; şiş növü, yayılma, malignite, kimyəvi-radioterapiyaya həssas olub olmadığı, nevroloji risk nisbəti və ömür uzunluğu kimi meyarlar. Bu meyarları qiymətləndirərək, risk-fayda nisbətləri və digər mümkün müalicə variantları xəstəyə təqdim ediləcəkdir.
Şişin özünün və ya onurğa sütununda ediləcək əməliyyatın və nəticədə meydana çıxan anormal hərəkətliliyin səbəb olduğu ziyanı qiymətləndirərək onurğa metal implantları ilə (cihaz) düzəltmək lazım ola bilər. Bu cəhdlər onurğanın önündən və ya arxasından, bəzən də hər iki tərəfdən edilə bilər.
Bəzi xoşxassəli şişlərdə sadəcə şişin olduğu hissəsi götürülür və qalan boşluq sümük və ya sümük sementi ilə doldurulur.
Bədxassəli şişlərdə şişli toxuma geniş şəkildə çıxarılır və onurğa metalik fiksasiya-aparat tətbiq olunur. Bundan əlavə, sümüklə doldurulmuş metal qəfəs belin ön hissəsinə yerləşdirilir və şişlə birlikdə çıxarılır. Metastatik şişlərdə isə şiş vertebrası sümük sementi ilə doldurula bilər və ya götürülərək cihaz qəfəs proseduru edilə bilər.
Əməliyyatdan sonra xəstəxanada qalma müddəti 3 ilə 10 gün arasında davam edə bilər və müəyyən bir müddət üçün fiziki müalicə və reabilitasiya tələb oluna bilər. Xəstəxanada qalma müddəti fiziki müalicənin zəruriliyinə, müddətinə və evdə edilə biləcəyinə görə dəyişə bilər. Bəzi şişlərin cərrahi müalicəsindən sonra kimyəvi terapiya və ya radioterapiya tələb oluna bilər. Bu müalicələrin tətbiqi ümumi bərpa müddətini də təsir edə bilər.
Ümumi bərpa müddəti, əməliyyatın nə qədər kompleks olduğuna görə 3 aydan 1 ilə qədər dəyişə bilər.
Onurğa şişləri üçün cərrahi olmayan müalicə üsulları müşahidə, kimyəvi terapiya və radiasiya müalicələridir. Ciddi simptomlara səbəb olmayan və aqressiv şəkildə yayılmayan xoşxassəli şişlər tez-tez görüntüləmə üsulları ilə izlənilə bilər (ümumiyyətlə MRT). Bundan əlavə, onurğa sütununun bədxassəli şişləri və ya metastazları kimyəvi və ya radioterapiyaya həssas ola bilər. Bu tip şişlərdə kemoterapi və ya radioterapiya seçim edilən ilk müalicə üsulları ola bilər.
Bu şişlərin əsas müalicəsi əməliyyatdır. Lakin bu şişlər daha çox xoşxassəli və yavaş gedişli olduğundan əməliyyatın vaxtını düzgün təyin etmək vacibdir.
Bəzən təsadüfən görülən şişlərin illərdir dəyişməz qala biləcəyi və nevroloji dəyişikliyə səbəb olmadığı görülür. Nevroloji pozulma riski olan və ya qəbulda əlamətləri olan xəstələrin əməliyyata ehtiyacı var. Aqressiv və bədxassəli şişlərdə müalicəyə radiasiya terapiyası əlavə olunur.
Türkiyədə müalicə üçün indi Whatsapp vasitəsilə bizimlə əlaqə saxlayın +90 545 966 90 90
