Onurğa şişi onurğa sütunlarında inkişaf edən bir böyümədir. Digər sümük şişləri kimi, iki əsas qrupda araşdırılır.
Onurğa şişi, onurğa sütunlarında inkişaf edən anormal böyümələrdir. Digər sümük şişləri kimi, iki əsas qrupa bölünür:
İlkin (primer) şişlər: Onurğa və onurğa beyni hüceyrələrindən yaranır.
İkincil (metastatik) şişlər: Bədənin digər bölgələrində (prostat, döş, ağciyər, böyrək) inkişaf edən xərçənglərin onurğa beyninə yayılması nəticəsində yaranır.
Onurğanın ilkin şişləri xoşxassəli və bədxassəli olaraq təsnif edilir. Hər iki halda şiş böyüdükcə onurğa beyni üzərində təzyiq edərək ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Onurğa şişləri onurğanın müxtəlif bölgələrində yerləşə bilər:
Boyun
Döş
Bel
Koksiks
Şişlər həm sümük, həm yumşaq toxuma, həm də sinir strukturlarından inkişaf edə bilər. Onurğa beyni şişləri yerləşməsinə görə qruplaşdırılır:
Ekstradural: Onurğa beyni xaricində
Intradural-ekstramedullary: Onurğa beyni daxilində, amma onurğa beyni toxumasının xaricində
Intramedullary: Onurğa beyni daxilində
İntradural şişlərin ~66%-i ekstramedullar, ~33%-i intramedullary şişlərdir. Ən çox rast gəlinən növlər: schwannoma, neurofibroma və meningioma; digər növlər: ependimoma, dermoid, epidermoid, metastaz və sarkoma.
Onurğa şişlərinin simptomları şişin yerinə və sinir üzərində təsirinə bağlı olaraq dəyişir:
Şiddətli bel və ya boyun ağrıları, gecə saatlarında daha çox
Qol və ya ayaqlarda uyuşma və zəiflik
Gəzinti çətinliyi
Sinə, əllər, ayaqlarda güc itkisi
Sidik-cinsiyyət və anorektal funksiyalarda pozulmalar
Xoşxassəli və yavaş böyüyən şişlərdə simptomlar ləng inkişaf edə bilər, bədxassəli şişlərdə isə proqressiv simptomlar sürətlə ortaya çıxır.
Fiziki müayinə: Həkim xəstənin tarixçəsini alır və onurğa simmetriyasını, əzələ tonusunu, refleksləri yoxlayır.
İnstrumental müayinə:
CT (kompüter tomoqrafiyası)
MRT (maqnit rezonans görüntüləmə)
Sintiqrafiya və PET/KT
Biopsiya: Şişin yerini və növünü dəqiqləşdirmək üçün lokal anesteziya altında aparılır.
Şişin qismən və ya tamamilə çıxarılması
Onurğa metal implantları ilə fiksasiya
Xoşxassəli şişlərdə şiş çıxarıldıqdan sonra boşluq sümük və ya sümük sementi ilə doldurula bilər
Bədxassəli şişlərdə geniş çıxarılma + metal fiksasiya-aparat tətbiqi
Metastatik şişlərdə vertebra sümük sementi ilə doldurula bilər
Əməliyyatdan sonra xəstəxanada qalma müddəti 3-10 gün arasında dəyişir. Müalicə sonrası fiziki terapiya və reabilitasiya tələb oluna bilər. Bəzi hallarda kemoterapi və radioterapiya əlavə edilə bilər. Ümumi bərpa müddəti əməliyyatın mürəkkəbliyinə görə 3 ay – 1 il arasında dəyişir.
Müşahidə
Kimyəvi terapiya
Radiasiya müalicəsi
Xoşxassəli və yavaş böyüyən şişlərdə əməliyyat vaxtı düzgün təyin olunmalıdır. Nevroloji simptomları olan və ya risk altında olan xəstələr üçün əməliyyat vacibdir.
Qeyd: Onurğa şişlərinin erkən diaqnozu və vaxtında müalicəsi nevroloji komplikasiyaların qarşısını alır və həyat keyfiyyətini qoruyur.
Müalicə üçün indi Whatsapp vasitəsilə bizimlə əlaqə saxlayın:
+994 50 853 74 88
