Qlaukoma (Göz Təzyiqi Xəstəliyi) nədir?

Qlaukoma (Göz Təzyiqi Xəstəliyi) nədir?

Qlaukoma – göz içi təzyiqinin yüksəlməsi nəticəsində görmə sinirinin zədələnməsi ilə xarakterizə olunan xroniki göz xəstəliyidir.

Qlaukoma (Göz Təzyiqi Xəstəliyi) nədir?


Giriş

Qlaukoma – göz içi təzyiqinin yüksəlməsi nəticəsində görmə sinirinin zədələnməsi ilə xarakterizə olunan xroniki göz xəstəliyidir. Bu xəstəlik müalicə olunmadıqda görmə itkisinə və nəticədə korluğa səbəb ola bilər. Dünyada qlaukoma 60 yaşdan yuxarı yetkinlərdə ən çox rast gəlinən korluq səbəblərindən biridir.

Qlaukomanın erkən mərhələdə çox vaxt heç bir simptomu yoxdur. Buna görə də “səssiz korluq” adlandırılır. Xəstəliyin vaxtında aşkarlanması görmə itkisinin qarşısını almaq üçün həyati əhəmiyyət daşıyır.


Qlaukomanın növləri

  1. Açıq bucaq qlaukoması (Primary open-angle glaucoma)

    • Ən çox rast gəlinən növ.

    • Göz içi maye axını normal görünür, lakin tədricən təzyiq yüksəlir.

    • Əksər hallarda simptomlar yavaş-yavaş inkişaf edir.

  2. Qapalı bucaq qlaukoması (Angle-closure glaucoma)

    • Göz içi maye axını qapalı bucaq səbəbindən ani olaraq bloklanır.

    • Tez-tez kəskin ağrı, görmə bulanıqlığı və qusma ilə müşayiət olunur.

    • Tibbi təcili müdaxilə tələb edir.

  3. Konjenital qlaukoma

    • Doğuşdan mövcuddur, nadir hallarda rast gəlinir.

    • Uşaqlarda gözün böyüklüyü, işığa həssaslıq və göz yaşarması kimi simptomlarla özünü göstərir.

  4. İkincil qlaukoma

    • Göz travması, iltihab, diabetik retinopatiya və ya uzun müddət steroid istifadəsi nəticəsində yaranır.


Risk faktorları

  • 40 yaşdan yuxarı yetkinlər

  • Ailəsində qlaukoma tarixi

  • Yüksək göz təzyiqi (okulyar hipertoniya)

  • Diabet, yüksək qan təzyiqi və miopiya

  • Uzun müddət steroid dərmanları istifadə etmək

  • Afrikan mənşəli və ya Asiya mənşəli yetkinlərdə risk daha yüksəkdir


Simptomlar

Açıq bucaq qlaukoması:

  • Əvvəlcə simptom yoxdur

  • Görmə sahəsində tədricən daralma

  • Yan tərəfdən görmənin zəifləməsi (tunnel vision)

Qapalı bucaq qlaukoması:

  • Ani, kəskin göz ağrısı

  • Baş ağrısı və qusma

  • Görmə bulanıqlığı və halo görünməsi

  • Göz qızarması

Konjenital qlaukoma:

  • Gözlərin böyüklüyü

  • Yüngül və ya işığa həssas göz yaşarması

  • Görmə inkişafında gecikmə


Diaqnostika

Qlaukomanın diaqnozu üçün mütəxəssis oftalmoloq aşağıdakı müayinələri aparır:

  1. Tonometriya – göz içi təzyiqinin ölçülməsi.

  2. Görmə sahəsi testi (Perimetriya) – periferik görmənin qiymətləndirilməsi.

  3. Oftalmoskopiya – görmə sinirinin vəziyyətini yoxlamaq.

  4. Gonioskopiya – göz içi bucağının vəziyyətinin təhlili.

  5. OCT (Optical Coherence Tomography) – görmə sinirindəki dəyişikliklərin yüksək dəqiqliklə izlənməsi.


Müalicə

Qlaukomanın müalicəsi xəstəliyin növü və şiddətindən asılıdır. Məqsəd göz içi təzyiqini aşağı salmaq və görmə sinirinin zədələnməsinin qarşısını almaqdır.

Dərman müalicəsi

  • Göz damcıları: β-blokerlər, prostaglandin analogları, alfa agonistlər, karbonik anhidraz inhibitorları.

  • Məqsəd göz içi maye istehsalını azaltmaq və axını artırmaqdır.

Lazer müalicəsi

  • Lazer trabekuloplastika – açıq bucaq qlaukomasında göz mayesinin axını artırır.

  • Lazer iridotomiya – qapalı bucaq qlaukomasında maye axını üçün kiçik dəlik açılır.

Cərrahi müalicə

  • Trabekulektomiya – göz içi maye axını üçün yeni yol açılır.

  • Glaucoma shunt və implantlar – axını artırmaq və təzyiqi normallaşdırmaq üçün istifadə olunur.


Qarşısının alınması və həyat tərzi tövsiyələri

  • Mütəmadi oftalmoloq müayinələri (xüsusilə 40 yaşdan yuxarı şəxslər)

  • Ailə tarixçəsi olanlarda erkən skrininq

  • Qan təzyiqi və diabetin nəzarətdə saxlanması

  • Göz travmasından qorunmaq

  • Sağlam həyat tərzi – balanslı qidalanma, fiziki aktivlik

  • Steroid və digər risk yaradan dərmanların həkim nəzarətində istifadəsi


Nəticə

Qlaukoma görmə sinirinin zədələnməsi və görmə itkisi ilə nəticələnə biləcək ciddi bir göz xəstəliyidir. Erkən diaqnoz və müalicə sayəsində xəstəliyin irəliləməsi ləngidilə və görmə qoruna bilər. Mütəmadi skrininq, risk faktorlarının azaldılması və həkim nəzarəti həyati əhəmiyyət daşıyır.


Daha ətraflı məlumat almaq / müalicə və randevu üçün bizimlə əlaqə saxlayın:
WhatsApp: +994 50 853 74 88


Medpoint mobil tətbiqi istifadəçiləri üçün pulsuz WhatsApp konsultasiyası və məlumat xətti +994 50 853 74 88

Mobil proqramı indi telefonunuza endirin və istədiyiniz zaman sual verə biləcəyiniz bir həkimlə pulsuz məsləhətləşin.

IOS Apple Telefonlar üçün klikləyin
Android Mobil telefonlar üçün klikləyin