Narkotik maddə asılılığı, təkcə istifadəçinin sağlamlığına deyil, ailəsinə, cəmiyyətə...
Narkotik maddə asılılığı, təkcə istifadəçinin sağlamlığına deyil, ailəsinə, cəmiyyətə və iqtisadiyyata da ciddi zərərlər verən kompleks bir problemdir. Bu, sadəcə bir “pis vərdiş” deyil, müalicə olunması vacib olan bir xəstəlikdir. Neyse ki, müasir tibbin imkanları sayəsində narkotik asılılığından qurtulmaq mümkündür.
Narkotik asılılığı – beyində müəyyən kimyəvi maddələrə qarşı dözümlülük yaranması və bu maddənin təkrar-təkrar istifadəsi ilə xarakterizə olunan xroniki və təkrarlayıcı bir beyin xəstəliyidir. Bu maddələr beynin mükafat sisteminə təsir edərək asılılıq yaradır.
Ən çox rast gəlinən narkotiklər:
Heroin
Kokain
Kannabis (marixuana)
Amfetamin və metamfetamin
Tramadol, morfin, fentanil kimi opioidlər
MDMA (ekstazi)
Xanax, diazepam kimi reseptlə satılan sakitləşdirici dərmanlar
İstifadə olunan maddəni tərk etməkdə çətinlik
Maddənin dozasını get-gedə artırmaq ehtiyacı
Sosial, ailə və iş həyatında problemlər
Ağız quruluğu, yuxusuzluq, depressiya
Ailə və dostlardan uzaqlaşmaq
Pul problemləri və davranış dəyişiklikləri
Narkotiklər beyindəki dopamin və serotonin tarazlığını pozur. Bu da həm fiziki, həm də psixoloji asılılıq yaradır. Asılılığın müalicəsində hər iki faktora fokuslanmaq həyati əhəmiyyət daşıyır.
Narkotik asılılığının müalicəsi uzunmüddətli bir prosesdir və mütəxəssislər tərəfindən aparılmalıdır. Müalicə adətən aşağıdakı mərhələlərdən ibarətdir:
Maddənin orqanizmdən təmizlənməsi
Simptomların (əsəbilik, titrəmə, əzələ ağrısı və s.) yüngülləşdirilməsi
Tibb nəzarəti altında həyata keçirilir və 7-10 gün davam edə bilər
Koqnitiv davranış terapiyası (CBT) və motivasiya gücləndirici terapiya
Maddənin istifadəsinə səbəb olan düşüncə və davranışların dəyişdirilməsi
Stress idarəsi, öfke nəzarəti, emosional bərpa
Opioid asılılığı üçün metadon, buprenorfin kimi maddələrdən istifadə
Antidepresanlar və antianksiyete dərmanları lazım gəldikdə əlavə olunur
Ailənin iştirakı və psixososial mühitin dəstəyi çox önəmlidir
İş və sosial həyata inteqrasiya proqramları
İstifadə riskinin təkrarlanmasının qarşısının alınması
Müalicə fərdi olaraq planlanmalıdır – “hər kəs üçün eyni” model işləmir
Nəzarətli mühit və mütəmadi psixoloji dəstək vacibdir
Uzunmüddətli təqib və davamlı motivasiya
Yenidən istifadə halında cəza deyil, dəstək və yenidən müalicəyə təşviq
İmmunoterapiya və genetik müalicə modelləri üzərində işlər davam edir
VR terapiya və biofeedback ilə stress və təhrikedici amillərlə baş etmə metodları inkişaf edir
Ağıllı cihazlar vasitəsilə nəzarətli dərman istifadəsi
Narkotik asılılığı bir seçim deyil – bu bir xəstəlikdir. Utanmaq, gizlətmək və ya təkbaşına öhdəsindən gəlmək çalışmaq əvəzinə, peşəkar tibbi yardım almaq həm sağlamlıq, həm də həyat keyfiyyəti baxımından vacibdir. Müalicə mümkündür və hər kəs ikinci bir şansa layiqdir.
Siz və ya yaxınlarınız narkotik maddə asılılığı ilə mübarizə aparırsınızsa, mütəxəssis yardımı almaq üçün bizimlə əlaqə saxlayın:
WhatsApp ilə yazın
+994 50 853 74 88
