insan orqanizmində hüceyrələrin nəzarətsiz şəkildə bölünməsi və çoxalması ilə xarakterizə olunan ciddi bir xəstəlikdir.
Xərçəng (kanser) — insan orqanizmində hüceyrələrin nəzarətsiz şəkildə bölünməsi və çoxalması ilə xarakterizə olunan ciddi bir xəstəlikdir. Normal hüceyrələr müəyyən bir dövr yaşayıb məhv olarkən, xərçəng hüceyrələri ölmədən çoxalmağa davam edir və bu da şişlərin yaranmasına səbəb olur. Bu hüceyrələr bədənin müxtəlif hissələrinə yayılıb (metastaz) həyati orqanların fəaliyyətinə ciddi təsir edə bilər.
Xərçəng bir çox orqanda meydana çıxa bilər. Ən çox rast gəlinən növləri aşağıdakılardır:
Ağciyər xərçəngi – xüsusilə siqaret istifadəçilərində daha sıx müşahidə olunur.
Döş xərçəngi (məmə vəzisi xərçəngi) – qadınlarda ən çox görülən xərçəng növüdür.
Prostat xərçəngi – kişilərdə sıx görülən bir xərçəng növüdür, xüsusilə yaşlılarda.
Qaraciyər xərçəngi – hepatit və siroz keçirmiş şəxslərdə daha çox müşahidə edilir.
Qalın bağırsaq (kolon) xərçəngi – bağırsaq vərdişlərində dəyişiklik, qanlı nəcis və arıqlama ilə özünü göstərə bilər.
Dəri xərçəngi (melanoma) – uzun müddət günəş şüasına məruz qalma ilə əlaqələndirilir.
Xərçəngin erkən mərhələdə aşkarlanması müalicənin uğuru üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. İstifadə olunan diaqnostik metodlar bunlardır:
Qan analizləri (tumor markerləri)
Ultrasəs müayinəsi (USM)
Kompüter tomoqrafiyası (KT) və Maqnit rezonans tomoqrafiyası (MRT)
PET/CT – yayılma dərəcəsini öyrənmək üçün istifadə edilir
Biopsiya – şiş toxumasının götürülüb mikroskop altında analiz edilməsi
Endoskopik müayinələr – xüsusilə mədə, bağırsaq və ağciyər üçün
Xərçəngin müalicəsi xəstəliyin mərhələsi, yayılma dərəcəsi və xərçəng növünə görə dəyişir. Ən çox istifadə edilən müalicə üsulları:
Cərrahi müdaxilə
Şişin çıxarılması üçün tətbiq edilir. Əgər şiş erkən mərhələdədirsə, cərrahiyyə tam sağalma şansı verə bilər.
Kimyaterapiya
Xərçəng hüceyrələrini öldürmək və ya böyüməsini dayandırmaq üçün dərmanlardan istifadə olunur. Yan təsirlər ola bilər (tük tökülməsi, halsızlıq və s.).
Radioterapiya (Şüa müalicəsi)
Xərçəng hüceyrələrini yüksək enerjili şüalarla məhv etmək məqsədilə tətbiq olunur.
İmmunoterapiya
Orqanizmin öz immun sistemini gücləndirərək xərçənglə mübarizə aparması üçün istifadə edilir.
Hormonterapiya
Bəzi xərçəng növləri hormonlara həssas olur (məsələn, döş və prostat xərçəngi). Hormonal tarazlığı dəyişdirərək müalicə edilir.
Hədəf yönümlü müalicə
Sadəcə xərçəng hüceyrələrini hədəf alan dərmanlarla həyata keçirilir.
Xərçəngin erkən mərhələdə aşkar edilməsi, müalicənin uğurla nəticələnməsi üçün vacibdir. Mütəmadi sağlamlıq yoxlamaları, genetik faktorlar və həyat tərzi nəzərə alınmalıdır. Siqaretdən uzaq durmaq, düzgün qidalanma, aktiv həyat tərzi və stressin azaldılması önləyici tədbirlər arasında yer alır.
Daha ətraflı məlumat almaq, diaqnoz qoydurmaq və ya Azerbaycan ve Türkiyede müalicə üçün randevu almaq istəyirsinizsə, bizimlə əlaqə saxlayın:
+994 50 853 74 88
