Sümük şişi

Sümük şişləri, bədənin digər hissələrində meydana gələn şişlər kimi, sümük ...

Sümük şişi

Sümük şişi nədir? Sümük şişlərinin növləri…

Sümük şişləri, bədənin digər hissələrində meydana gələn şişlər kimi, sümük toxumalarında bəzi hüceyrələrin nəzarətsiz böyüməsi və çoxalması nəticəsində əmələ gələn strukturlardır. Sümük şişləri iki əsas kateqoriyaya bölünür: xoşxassəli və bədxassəli. Xoşxassəli sümük şişləri ümumiyyətlə yayılmır və metastaz vermirsə, bədxassəli sümük şişləri ətrafdakı toxumalara yayıla və bədənin digər hissələrinə metastaz verə bilər.

Sümük sıxlığı sümük sağlamlığının əsasını təşkil edir. Sümük sıxlığı bədəndə mövcud olan kalsium miqdarından asılı olaraq 20-30 yaşları arasında ən yüksək səviyyəyə çatır. Bu yaşdan etibarən sümük sıxlığını sabit saxlamaq üçün qidalanmaya, nizamlı idmana və zədələrə diqqət yetirmək lazımdır.Sümük sıxlığını qorumaq üçün kalsium və D vitamini ilə zəngin bir pəhriz vacibdir. Süd məhsulları, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, badam və qızılbalıq kimi qidalar sümük sağlamlığını dəstəkləyən mühüm mənbələrdir. Bundan əlavə, müntəzəm fiziki fəaliyyət, xüsusən də ağırlıq daşıyan məşqlər sümük sıxlığını artırmağa kömək edir.Sümük şişləri tez-tez simptomlar olmadan irəlilədiyi üçün ağrı hiss olunan və ya palpasiya olunan kütlə yaranan kimi həkimə müraciət etmək vacibdir. Erkən diaqnoz müalicənin müvəffəqiyyətini artırır və müalicədən sonrakı ağırlaşmaların riskini azaldır. Buna görə sümüklərdə hiss edilən hər hansı bir anormallıq ciddi qəbul edilməli və həkimə müraciət edilməlidir.

Sümük sağlamlığının qorunmasının digər vacib elementi zədələrdən qaçınmaqdır. Sümükləri gücləndirmək və qorumaq üçün müntəzəm olaraq məşq etmək və təhlükəsiz hərəkət üsullarını tətbiq etmək vacibdir. Düşmə riskini azaltmaq və sümük qırıqlarının qarşısını almaq üçün ətraf mühit faktorları nəzərə alınmalıdır.

Sümük şişlərinin növləri:

Sümük şişləri iki növə bölünür: xoşxassəli və bədxassəli. Sümük şişləri adətən xoşxassəli olsa da, bədxassəli şişlər də mövcuddur. Bədxassəli sümük şişləri və ya sümük xərçəngi iki şəkildə baş verə bilər. Sümük xərçənginə səbəb olan ilkin şişlər sümüyün özünün şişləridir. Sümük, sümük iliyi və qığırdaq toxumalarında hüceyrələr nəzarətsiz şəkildə çoxaldıqda və yayıldıqda meydana gəlir. Bədənin digər orqanlarından olan şişlər sümüyə nüfuz etdikdə, yəni metastaz yolu ilə digər sümük şişləri meydana gəlir. Bu növ sümük xərçəngi ikincili adlanır. Sümükdəki metastazlar sümüyün özündə olan şişlərə nisbətən daha tez-tez baş verir. Sümük metastazları xüsusilə prostat, süd vəzi, ağciyər, qalxanabənzər vəz və böyrək xərçənglərində müşahidə edilir.

Bədxassəli sümük şişləri (sümük xərçəngi).Birincili sümük xərçənginin növləri:

Osteosarkoma: Birincili sümük xərçəngləri arasında osteosarkoma yeniyetmələr və uşaqlar arasında ən çox rast gəlinən sümük xərçəngi növüdür. Adətən diz nahiyəsində olur və xəstəliyə səbəb olan genetik anormallıqlar var.
Xondrosarkoma: Bu, qığırdaq toxumasını əmələ gətirən hüceyrələrdə meydana gələn ilkin sümük xərçənginin bir növüdür. Adətən omba, çanaq və çiyin nahiyəsində baş verir. Bu, sümük xərçənginin nadir bir növüdür.
Fibrosarkoma: Sümüyün hüceyrədənkənar strukturunda ureteral fibroblastların həddindən artıq çoxalması nəticəsində yaranan xərçəng növüdür. Çox vaxt ayaq sümüklərində və alt çənə sümüyündə olur.
Ewing sarkoması: Ewing sarkoması sümüklərdə və yumşaq toxumalarda meydana gələn və əsas sümük xərçəngi növləri arasında olan bir xərçəng növüdür. Xəstəliyin gen mutasiyalarından qaynaqlandığı məlumdur. Adətən ayaq nahiyəsində, çanaq və qabırğa nahiyəsində olur.

İkinci dərəcəli sümük xərçənginin növləri:

Metastatik Sümük Şişləri: Başlanğıcda sümük, sümük iliyi və ya qığırdaq toxumalarında əmələ gəlməyən, xərçəngli toxumaların metastazla bədənin digər hissələrinə yayılması nəticəsində sümükdə görülən sümük xərçəngi növüdür. Bu səbəbdən bu sümük xərçənginə ikincil sümük xərçəngi deyilir. Sümük xərçənginin əsas növlərindən daha çox rast gəlinir. Sümük şişlərinin əlamətləri ilə yanaşı, xəstənin metastaz verdiyi orqanda xərçəng şikayətləri də ola bilər.

Xoşxassəli sümük şişləri:

Xoşxassəli sümük şişləri də xoşxassəli lezyonlar adlandırıla bilər. Belə şişlər adətən həkim tərəfindən təsadüfən aşkar edilir. Bu şişlər xərçəngə səbəb olmur, ancaq ağrı və şişlik şikayətləri ilə özünü göstərir və sonrakı mərhələlərdə sümük sınıqlarına səbəb ola bilir. Xoşxassəli sümük şişləri 3 mərhələdə qiymətləndirilir:

Mərhələ 1 sümük şişləri adətən həkim tərəfindən təsadüfən diaqnoz qoyulur. Xəstənin heç bir şikayəti olmaya bilər.
Mərhələ 2 sümük şişlərində şiş ətrafdakı toxumaların məhvinə səbəb ola bilər. Xəstə adətən ağrı və şişkinlikdən şikayətlənir.
Mərhələ 3 sümük şişləri invazivdir. Onlar ətrafdakı toxumaların məhvinə səbəb olur və böyüməyə meyllidirlər. Ağrı, şişlik və sümük qırıqları kimi şikayətlərə səbəb ola bilərlər.

Sümük şişlərinin müalicə üsulları hansılardır?

Sümük xərçənginin müalicəsində ən vacib məqam xəstənin həyatını xilas etməkdir. İkinci dərəcəli məqam əzaları qorumaq və onların funksionallığını qorumaqdır. Son nöqtə estetik qayğıdır. Hər bir şiş qrupunda müalicə fəlsəfəsi fərqlidir.

Sümük şişi ilə əlaqəli əlavə məlumat almaq üçün bizimlə əlaqə saxlayın +994508537488