Dəri xərçəngləri xəbərdarlıq etmədən normal dəridə görünə bilər və ya əvvəlcədən mövcud olan bir ...
Dəri Xərçəngi nədir? Dəri Xərçənginin Növləri Hansılardır? Dəri Xərçəngi Hansı Yaşlarda yaranır?...
Dəri xərçəngləri xəbərdarlıq etmədən normal dəridə görünə bilər və ya əvvəlcədən mövcud olan bir köstebek üzərində inkişaf edə bilər. Bu səbəblə molları diqqətlə izləmək lazımdır.
Həyati təhlükəsi olan dəri xərçəngi olan melanoma mənbəyi; melanositlər adlanan hüceyrələr. Melanositlər dəriyə rəng verən və qaralmağa imkan verən piqment melanin istehsal edir. Melanoma melanositlərin anormal, həddindən artıq və nəzarətsiz çoxalması nəticəsində yaranır və digər orqanlara yayılma potensialına malikdir.
Dəri Xərçənginin Növləri Hansılardır?
Dəri xərçənginin 3 növü var. Bunlar; bazal hüceyrəli karsinoma, skuamöz hüceyrəli karsinoma və melanoma. Bəzi xərçəng növlərinin müalicəsi asan olsa da, digərləri həyat üçün təhlükə yarada bilər.
Bazal hüceyrəli karsinoma
Dərinin ən üst qatında yerləşən bazal hüceyrələrdə meydana gələn xərçəng növüdür. Dəri xərçənginin ən çox yayılmış növüdür. Daha çox dərinin günəşə məruz qalan bölgələrində baş verir. Bu xərçəng növü üçün risk altında olanlar açıq dəri tonları olanlardır. Xəstəlik sonrakı yaşlarda dəridə yaralar, şişliklər və qırmızı ləkələr şəklində özünü göstərə bilər.
Skuamöz hüceyrəli karsinoma
Skuamöz hüceyrəli karsinoma bazal hüceyrəli karsinoma ilə oxşar xüsusiyyətlərə malikdir. Fərqlər ondan ibarətdir ki, skuamöz hüceyrə xərçəngi dərinin orta və xarici təbəqələrini meydana gətirən skuamöz hüceyrələrdə inkişaf edir. Ən çox UV şüalarına məruz qalan üz, baş dərisi, boyun və əllərdə olur. Ancaq bədənin günəşə məruz qalmayan bölgələrində də baş verə bilər. Semptomlar və risk qrupu bazal hüceyrə xərçənginə bənzəyir. Skuamöz hüceyrəli xərçəngin yayılma potensialı olduğundan, erkən diaqnoz və müalicə vacibdir.
Melanoma
Melanoma dəri xərçənginin ən təhlükəli və ən nadir növüdür. Dəriyə rəng verən melanosit hüceyrələrinin nəzarətsiz çoxalması nəticəsində baş verir. Genetik meyl və UV şüalarına məruz qalma xəstəliyin səbəbləridir. Müalicə edilməzsə, bütün bədənə yayıla bilər. Bədənin hər hansı bir yerində qara, qəhvəyi, mavi və ya bənövşəyi ləkələr şəklində görünə bilərDəri Xərçəngi Ciddidirmi?
Dəri xərçəngi ciddi və erkən diaqnoz qoyulmalı olan ən ciddi xəstəliklərdən biridir. Dəri xərçənginin iki fərqli növü var: melanoma və melanoma olmayan. Qeyri-melanoma növləri daha yavaş böyüyür və irəliləyir. Ancaq müalicə edilməzsə, ciddi xəstəliklərə səbəb ola bilər. Melanoma dəri xərçənginin aqressiv növüdür və tez yayıla bilər. Bu səbəbdən dəri dəyişikliklərinin müntəzəm izlənməsi və müəyyən rutinlərlə dəri müayinələrinin aparılması erkən diaqnoz üçün vacibdir.
Dəri Xərçəngi Hansı Yaşlarda yaranır?
Dəri xərçəngi daha çox müəyyən yaş qruplarında rast gəlinsə də, hər yaş qrupunda baş verə bilər. Xüsusilə uşaqlıq və yeniyetməlik dövründə günəşə məruz qalma nəticəsində yaranan yanıqlar sonrakı yaşlarda dəri xərçəngi riskini artıran faktorlardandır.
Dəri xərçəngi hər yaşda baş verə biləcəyi üçün ömür boyu günəşdən qorunma kimi vərdişlərə yiyələnmək və mütəmadi olaraq dəri müayinələrindən keçmək vacibdir. Erkən diaqnoz və müalicə dəri xərçənginin təsirlərinin azaldılmasında mühüm rol oynayır.
Dəri Xərçənginə Nə səbəb olur?
Digər dəri xərçənglərində olduğu kimi, həddindən artıq günəşə məruz qalma xüsusilə açıq dərili insanlarda melanoma üçün çox vacib bir risk faktorudur. Ailədə melanoma öyküsü olan insanlar, xüsusən də çoxlu mol (75-100 və ya daha çox) olanlar da risk altındadır.
Melanoma daha çox açıq dərili və asanlıqla çillənən insanlarda rast gəlinsə də, tünd dəriyə sahib olmaq melanomanın inkişafına tam mane olmur. Tünd dərili insanlarda melanoma daha çox ayaq altı və ovuclarda, dırnaqların altında və ya çox nadir hallarda ağızda inkişaf edə bilər.
Dəri xərçənginin inkişafına səbəb ola biləcək risk faktorları aşağıdakı kimi sıralana bilər:
Dəri xərçənginin ilk əlamətləri hansılardır?
Dəri xərçəngləri digər xərçəng növləri ilə müqayisədə daha tez diaqnoz edilə bilər, çünki onlar adətən dəridə müşahidə edilə bilər. Həkim tərəfindən fiziki müayinədən sonra bir sıra diaqnostik üsullar tətbiq edilərək xəstəlik aşkarlanır. Köstəbəklərin ölçüsündə və rəngində dəyişiklik, dəridəki lezyonlar, dəri rənginin dəyişməsi, dəri formasının dəyişməsi, ağrı, qaşınma və səpki kimi hallar hər zaman dəri xərçənginə səbəb olmasa da, dəri xərçənginin ilk əlamətlərindəndir.
Dəri xərçəngindən qorunmağın yolları hansılardır?
Dəri xərçəngləri adətən dəri səthində başladığı üçün erkən mərhələdə aşkarlanma şansı çox yüksək olan xərçənglərdən biridir. Erkən diaqnoz üçün insanın mütəmadi olaraq müəyyən aralıqlarla dərisini yoxlaması çox faydalıdır. Bunun üçün o, hər ay tam işıqlı bir mühitdə, tam çılpaq, tam boy güzgüdə dərisini təpədən dırnağa qədər yoxlamalı və çətin görünən yerlər üçün əl güzgüsündən istifadə etməlidir.
Üzdən başlayaraq baş dərisi (başqasının köməyi tələb oluna bilər), boyun, çiyin, kürək, sinə və s. sistematik olaraq aşağıya doğru araşdırılmalıdır. Qasıq nahiyəsini, qolların və ayaqların içini, ayaqların altını və barmaqlar arasındakı boşluqları unutmayın. 5 dəqiqədən az davam edən bu proses dəri xərçənginə hazırlanmaq üçün müəyyən aralıqlarla nizamlı olaraq edilməlidir.
Dəri xərçəngi riskini azaltmaqda günəş şüalarının zərərli təsirlərindən qorunmaq böyük əhəmiyyət kəsb edir. Xüsusilə yay aylarında saat 11-4 arası birbaşa günəşə məruz qalmamaq, qoruyucu geyim və günəşdən qoruyucu vasitələrdən istifadə etmək, solaryumlarda olanlar kimi süni ultrabənövşəyi şüalara uzun müddət məruz qalmamaq lazımdır.
Dəridə baş verən dəyişiklikləri və molların differensasiyasını izləyərək gecikmədən dermatoloqa müraciət etmək dəri xərçənginin ən təhlükəli növü olan melanomanın erkən diaqnoz şansını xeyli artırır.
Dəri xərçəngi necə müalicə olunur?
Melanoma dəri xərçənginin aqressiv növlərindən biridir. Patoloji hesabatları ilə təsdiqlənən melanoma hallarında cərrahi müdaxilə çox vaxt üstünlük verilən müalicə üsullarından biridir. Bu cərrahi prosedur, ətrafındakı sağlam toxumanı qoruyaraq bütün melanomanı çıxarmaq məqsədi daşıyır.
Türkiyədə və Azərbaycanda Dəri Xərçəngi müalicəsi almaq üçün bizimlə əlaqə saxlayın +994508537488
