Burun qanaxmaları müxtəlif səbəblərdən burundakı damarların zədələnməsi nəticəsində qanın ....
Burun qanaxması nədir? Burun qanaxmalarının növləri, Burun qanamasının səbəbi nədir? Allergiya və yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyaları..
Burun qanaxmaları müxtəlif səbəblərdən burundakı damarların zədələnməsi nəticəsində qanın xaricə axmasıdır. Tibbdə burun qanaxması kimi tanınır. Burun daxili səthində, xüsusən də burun dəliklərinin girişinə yaxın yerdə çoxlu sayda nazik və həssas qan damarları var. Bu damarlar asanlıqla zədələnə və qanaxmaya səbəb ola bilər.
Burun qanaxmaları adətən qısamüddətli olur və öz-özünə dayanır. Ancaq nadir hallarda, bu, ciddi bir sağlamlıq probleminin əlaməti ola bilər. Uşaqlardan böyüklərə qədər bütün yaş qruplarında baş verə bilər, lakin uşaqlar və yaşlılar bu vəziyyətdən daha tez-tez təsirlənir.
Burun qanaxmalarının növləri:
Burun qanaxmaları qanaxmanın mənbəyinə görə ön burun qanaması və arxa burun qanaması olaraq iki növə bölünür. Anterior burun qanaxmaları burun dəliklərinə yaxın səthi damarların zədələnməsi səbəbindən baş verir və adətən yüngül olur. Bu tip qanaxma, burun çıxarma, travma və ya quru hava kimi sadə səbəblərdən yarana bilər və asanlıqla idarə edilə bilər. Əsasən birtərəfli olur və evdə müdaxilə ilə dayandırıla bilər.
Arxa burun qanamaları burnun dərin hissələrindəki iri damarların zədələnməsi səbəbindən baş verir və adətən daha ciddi bir vəziyyətdir. Qanama həm burundan, həm də boğazdan baş verə bilər və adətən müdaxilə edilmədikdə öz-özünə dayanmaz. Hipertoniya, ciddi travma və qan durulaşdırıcı dərmanların istifadəsi posterior burun qanamasının ən çox görülən səbəbləridir. Bu tip qanaxma tibbi yardım tələb edir və vaxtında müalicə edilmədikdə daha ciddi problemlərə yol aça bilər.
Burun qanaxmasının növlərinə aşağıdakılar daxildir:
Anterior burun qanamaları burnun ön hissəsindəki kiçik qan damarlarının zədələnməsi səbəbindən baş verir. Bu gəmilər asanlıqla təsirlənir, çünki onlar burun dəliklərinin girişinə yaxın ərazidə cəmləşirlər. Travma, quru hava, burun yığımı və ya infeksiyalar bu tip qanaxmanın ümumi səbəbləridir. Qanama adətən yüngül olur və qısa müddətdə dayandırıla bilər.
Bu tip qanaxma adətən bir burun dəliyindən baş verir və ümumiyyətlə tibbi müdaxilə tələb etmir. Sadəcə buruna təzyiq etməklə qanaxmanı idarə etmək olar. Bununla belə, tez-tez ön burun qanaxmaları başqa bir əsas sağlamlıq probleminin əlaməti ola biləcəyi üçün həkimlə məsləhətləşməni tələb edə bilər.
Arxa burun qanaxmaları:
Arxa burun qanamaları burnun dərin hissələrində daha böyük və əhəmiyyətli damarların zədələnməsi səbəbindən baş verir. Bu tip qanaxma adətən hər iki burun dəliyindən qan axmasına səbəb olur və bəzən qan boğaza doğru gedir. Hipertoniya, qan durulaşdırıcıların istifadəsi və ya ciddi travmalar bu qanaxmanın əsas səbəbləridir.
Arxa burun qanaması ön burun qanamasından daha ciddi hesab olunur və adətən evdə dayandırılması mümkün deyil. Xəstəxanada tibbi müdaxilə tələb olunur və bu proses zamanı damarları bağlamaq üçün xüsusi üsullardan istifadə edilə bilər. Buna görə də, bu cür qanaxma baş verərsə, gecikmədən bir tibb işçisi ilə əlaqə saxlamalısınız.
Burun qanxamasının səbəbi nədir?
Burun qanaxmaları burun içindəki həssas damarların zədələnməsi nəticəsində baş verir. Bu, burun mukozasının quruması və ya qıcıqlanması və ya damarlara həddindən artıq təzyiq kimi müxtəlif səbəblərə görə ola bilər. Quru hava, burun yığımı, allergiya, infeksiyalar, qan durulaşdırıcı dərmanlar və yüksək təzyiq kimi faktorlar burun qanamasının ümumi səbəbləridir. Burun qanaxmaları bəzi hallarda müvəqqəti və zərərsiz olsa da, ciddi sağlamlıq probleminin əlaməti ola bilər.
Quru hava burnun içini qurudursa və qan damarlarının partlamasına səbəb olarkən, burun çıxarmaq və ya buruna zərbə endirmək kimi mexaniki təsirlər də qanaxmaya səbəb ola bilər. Allergik reaksiyalar və yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyaları burun mukozasında qıcıqlanma və iltihaba səbəb olur, qanaxma riskini artırır. Bundan əlavə, qan durulaşdıran dərmanlar və ya qanaxma pozğunluqları qanın laxtalanmasının qarşısını aldığı üçün burun qanaması daha asan baş verir. Yüksək qan təzyiqi burun damarlarında təzyiqi artırır, qanaxma ehtimalını artırır.
Burun qanaxmasının səbəblərinə aşağıdakılar daxildir:
Quru hava burun içindəki zərif toxumaların qurumasına və çatlamasına, qanaxmaya səbəb ola bilər. Xüsusilə qışda qızdırıcıların istifadəsi ilə daxili hava quruyur, burun selikli qişasının qurumasına səbəb olur. Bu, burundakı damarların daha asan zədələnməsinə və qanaxmanın artmasına səbəb ola bilər.Quru havanın təsirini azaltmaq üçün evdə nəmləndiricilərdən istifadə etmək faydalı ola bilər. Bundan əlavə, burun içini nəmləndirmək üçün şoran spreylər və ya gellərdən istifadə də burun mukozasının sağlamlığını qorumağa kömək edir.
Burun çıxarmaq burun içindəki zərif qan damarlarını zədələyə və qanaxmaya səbəb ola bilər. Xüsusilə uşaqlar arasında rast gəlinən bu vərdiş burun selikli qişasını qıcıqlandırır və qanaxma riskini artırır.
Bu vəziyyətin qarşısını almaq üçün burnun içini nəmli saxlamaq və uşaqlara burun yığmağın zərərləri barədə məlumat vermək vacibdir. Bundan əlavə, dırnaqların qısa kəsilmiş və əllərin təmiz saxlanması da burundan qanaxmanın qarşısını almağa kömək edir.
Allergiya və yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyaları:
Allergik reaksiyalar və yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyaları burun mukozasının iltihabına və qıcıqlanmasına səbəb ola bilər ki, bu da qanaxmaya səbəb olur. Davamlı burun axması, asqırma və burun tıkanıklığı kimi simptomlar burun içindəki damarların həssaslığını artırır.
Belə hallarda allergiya müalicəsi və infeksiyaya qarşı mübarizə vacibdir. Həkiminizin tövsiyə etdiyi kimi antihistaminiklər və ya dekonjestanlardan istifadə simptomları aradan qaldırmağa kömək edə bilər. Bundan əlavə, burnun içini nəmləndirmək qıcıqlanmanı azaldır və qanaxma riskini azaldır.
Qan durulaşdırıcılar və qanaxma pozğunluqları:
Qan durulaşdıran dərmanların (məsələn, aspirin, warfarin) istifadəsi və müəyyən qanaxma pozğunluqları burun qanaması riskini artıra bilər. Bu dərmanlar qanın laxtalanma qabiliyyətini azaldır, qanaxmanın daha asan baş verməsinə səbəb olur.
Bu cür dərmanlar istifadə olunursa və ya qanaxma pozğunluğu varsa, burun qanaması ilə bağlı ehtiyatlı olmaq lazımdır. Hər hansı bir qanaxma halında həkimə müraciət etmək və dərmanların dozasını nəzərdən keçirmək vacibdir.
Yüksək qan təzyiqi (hipertoniya)
Yüksək qan təzyiqi burundakı qan damarlarının təzyiqini artıraraq qanaxmaya səbəb ola bilər. Xüsusilə nəzarətsiz hipertansiyon, burun qanamasının tezliyini və şiddətini artıra bilər.
Hipertoniyaya nəzarət müntəzəm həkim müayinəsi və müvafiq müalicə üsulları ilə mümkündür. Sağlam həyat tərzini mənimsəmək, duz qəbulunu azaltmaq və mütəmadi olaraq idmanla məşğul olmaq da qan təzyiqini tarazlaşdırmağa kömək edir.
Burun qanamasını necə dayandırmaq olar?
Burun qanaxmaları adətən evdə tətbiq oluna bilən sadə üsullarla idarə oluna bilər. Ancaq bəzi hallarda qanaxmanı dayandırmaq üçün tibbi müdaxilə tələb oluna bilər. Burun qanaması baş verdikdə düzgün yanaşma qanaxmanın tez dayandırılması və mümkün risklərin qarşısının alınması üçün vacibdir. Əksər hallarda ilk yardım üsulları kifayət etsə də, qanaxma şiddətli və ya davamlıdırsa, peşəkar tibbi yardım axtarılmalıdır.
Əsas ilk yardım üsulları burun qanamasını dayandırmaqda təsirli olsa da, bəzi hallarda ciddi sağlamlıq problemi qanaxmaya səbəb ola bilər. Belə hallarda qanaxmanı idarə etmək üçün əlavə tibbi müdaxilə tələb olunur. Aşağıdakı üsullar və vəziyyətlər burun qanamasının dayandırılması üçün atılacaq addımları təfərrüatlandırır.
İlk yardım üsulları:
Burun qanaması başlayanda, burundan axan qanın tənəffüs yollarına keçməsinin qarşısını almaq üçün baş bir az irəli əyilir. Təxminən 10-15 dəqiqə burun qanadlarına yumşaq bir şəkildə təzyiq edin. Bu zədələnmiş damarlardan qanaxmanın dayandırılması üçün təsirli bir üsuldur. Bundan əlavə, buruna sərin bir kompres tətbiq etmək qan damarlarını daraltmağa və qanaxmanı tez dayandırmağa kömək edə bilər.
Qanama zamanı başın arxaya əyilməsindən çəkinmək lazımdır; Bu mövqe qanın boğaza axmasına və ürək bulanmasına səbəb ola bilər. Qanama dayandıqdan sonra burun içindəki həssaslığı artıran fəaliyyətlərdən (burnunuzu sərt şəkildə üfürmək, burun toplamaq kimi) qaçınılmalıdır. Əgər qanaxma 20 dəqiqədən çox davam edərsə və ya tez-tez baş verərsə, tibbi yardım axtarılmalıdır.
Tibbi müdaxilə tələb edən vəziyyətlər:
Bəzi burun qanaxmaları ev tədbirləri ilə idarə edilə bilməz və peşəkar müdaxilə tələb edir. Məsələn, qanaxma şiddətlidirsə və hər iki burun dəliyindən baş verirsə və ya xəstədə qan durulaşdırıcı dərman qəbul etmək kimi risk faktorları varsa, həkimə müraciət edilməlidir. Bundan əlavə, baş və ya üzə ciddi zərbədən sonra baş verən qanaxma da təcili müdaxilə tələb edir.
Tibbi müdaxilələrə burun qabığı, damar tıkanıklığı prosedurları (kauterizasiya) və ciddi əsas səbəbi müalicə etməyə yönəlmiş üsullar daxildir. Xüsusilə qanaxma hipertoniya, şişlər və ya qanaxma pozğunluqları kimi ciddi bir vəziyyətdən qaynaqlanırsa, bu problemlərin idarə edilməsi əsas müalicə yanaşmasıdır.
Burun qanamasının qarşısının alınması üsulları:
Burun qanaxmalarının qarşısını çox vaxt sadə tədbirlərlə almaq olar. Burundakı incə damarların qorunması və burun selikli qişasının nəmli qalması qanaxma riskinin azaldılmasında mühüm rol oynayır. Quru hava, burun alma və ya travma kimi faktorların təsirini minimuma endirmək üçün bəzi gündəlik vərdişlərə diqqət yetirmək lazımdır. Mövsümi dəyişikliklər zamanı artan hava quruluğu və allergik reaksiyalar da tədbir görülmədikdə burun qanamasına səbəb ola bilər.
Ciddi bir sağlamlıq problemi olmadığı təqdirdə, həyat tərzi dəyişiklikləri burun qanamasının qarşısını almaq üçün kifayətdir. Burun içini qıcıqlandıra biləcək vəziyyətlərdən qaçınmaq, gigiyena qaydalarına riayət etmək, lazım olduqda həkim tövsiyəsi ilə qoruyucu vasitələrdən istifadə etmək burun selikli qişasının sağlam qalmasına kömək edəcək.
Burun qanamasının qarşısını almaq üçün görülə biləcək tədbirlərə aşağıdakılar daxildir:
Burun içini nəm saxlamaq üçün duzlu spreylər və ya nəmləndirici gellərdən istifadə edin.
Quru hava şəraitində evdə nəmləndiricilərdən istifadə edərək ətraf havanı nəmləndirin.
Burnunuzu götürmə vərdişindən çəkinin və burun içindəki qıcıqlanmanı artıran davranışlardan qaçın.
İnfeksiya və ya allergiya dövrlərində burnunuzu mütəmadi olaraq təmizləyin və ona qulluq edin.
Əgər qan durulaşdıran dərmanlar qəbul edirsinizsə, qanaxma riski barədə həkiminizlə danışın.
Travma riskini azaltmaq üçün məşq edərkən müvafiq avadanlıqdan istifadə edin.
Yüksək qan təzyiqi və ya digər xroniki xəstəlikləriniz varsa, mütəmadi olaraq müayinələrdən keçin.
Nə vaxt həkimə müraciət etməlisiniz?
Burun qanaxmaları adətən sadə səbəblərdən qaynaqlansa da, bəzi hallarda ciddi sağlamlıq probleminin əlaməti ola bilər. Tez-tez təkrarlanan və ya uzun müddət öz-özünə dayanmayan qanaxmalarda peşəkar bir qiymətləndirmə lazımdır. Belə hallara məhəl qoyulmazsa, əsas problem irəliləyərək daha ciddi problemə yol açacaq.
Əlavə məlumat üçün +9948537488
