Elmi dildə qırtlaq kimi tanınan qırtlaq, ümumi olaraq farenks olaraq bilinən udlaqdan sonra boyun bölgəsində .....
Boğaz xərçənginin səbəbləri, boğaz xərçənginin simptomları, Boğaz ərçənginin diaqnostik metodları, boğaz xərçənginin müalicə metodları.
Elmi dildə qırtlaq kimi tanınan qırtlaq, ümumi olaraq farenks olaraq bilinən udlaqdan sonra boyun bölgəsində yerləşən bir orqandır. Traxeya (külək borusu) və ağciyərlərlə davam edən tənəffüs yollarının mühüm hissəsidir. Qırtlaqda səs telləri də var; Səs tellərinin içindən keçən havanın təsiri ilə titrəməsi nəticəsində yaranan səs udlaqda, ağız boşluğunda və burunda əks-səda verərək eşidilir.
Cəmiyyətdə təxminən hər 100.000 insandan beşində inkişaf edən boğaz xərçəngi boğaz bölgəsindəki bəzi hüceyrələrin nəzarətsiz şəkildə çoxalaraq şiş əmələ gəlməsi ilə meydana gəlir. Siqaretin ən əhəmiyyətli risk faktoru olduğu boğaz xərçəngi bu vərdişi olan insanlarda təxminən 20 qat daha çox rast gəlinir.
Boğaz Xərçənginin Səbəbləri:
Boğaz xərçəngi üçün ən böyük risk faktoru siqaret və tütün məmulatlarının istifadəsidir. Siqaret çəkənlərdə boğaz xərçəngi riski 20 dəfə artır. Digər risk faktoru həddindən artıq spirt istehlakıdır. Xüsusən də siqaretlə birlikdə spirtli içki qəbulu xərçəngin yaranmasında çox böyük rol oynayır. Belə xərçənglərin əmələ gəlməsində düzgün qidalanmamaq da rol oynayır.
Məlumdur ki, neft məhsulları, boya sənayesi, ağac emalı kimi müəyyən peşələrdə çalışan insanlarda boğaz xərçənginin nisbəti daha yüksəkdir. Reflüks xəstəliyi də qırtlaq xərçənginin inkişafı üçün risk faktorlarından biridir. Bununla belə, HPV (insan papillomavirusu) da boğaz xərçənginin səbəbləri arasındadır.
Boğaz Xərçənginin Simptomları:
Qırtlaq xərçənginin əsas simptomları səsin xırıltısı və səs keyfiyyətinin dəyişməsidir. Ancaq bu kimi simptomların baş verməsi üçün şiş ya səs tellərində yaranmalı, ya da başqa nahiyədə əmələ gəlib səs tellərinə doğru irəliləməlidir. Bu səbəblə uzun müddət davam edən, xüsusilə iki həftədən çox davam edən səs səsi çıxması hallarında Qulaq-Burun-Boğaz mütəxəssisinə müraciət edilməlidir. Qırtlaq xərçənginin bəzi əlamətləri ağız boşluğunun xərçənginə bənzəyir, ona görə də erkən diaqnoza diqqət yetirilməlidir.
Boğaz xərçənginin simptomları aşağıdakılardır:
Boğaz xərçənginin erkən əlamətləri ilə inkişaf etmiş boğaz xərçənginin simptomları arasında fərqlər var. Qabaqcıl mərhələdə müalicə olunmamış qırtlaq xərçəngi; Yaxınlıqdakı limfa düyünlərinə və bitişik orqanlara yayıla bilər. Bu zaman xəstə yayıldığı orqan və toxumalardan asılı olaraq müxtəlif simptomlarla qarşılaşa bilər.
Boğaz Xərçənginin Diaqnostik Metodları:
Əgər simptomlardan biri və ya bir neçəsi varsa, gecikmədən Qulaq-Burun-Boğaz mütəxəssisinə müraciət etmək vacibdir. Tibbi tarixçənizi dinlədikdən və fiziki müayinə etdikdən sonra, həkiminiz boğaz xərçəngindən şübhələnirsə, bəzi testlər təyin edə bilər. Bu müayinələr arasında ilk sırada larinqoskopiya gəlir. Laringoskopiya, ucunda kamera olan çevik və ya sərt borudan istifadə edərək qırtlağın müayinə prosesidir.
Anormal formalaşma aşkar edilərsə, lokal və ya ümumi anesteziya altında şiş olduğundan şübhələnən nahiyələrdən biopsiya götürülərək qəti diaqnoz qoyulur. Diaqnoz mərhələsində; Xəstəliyin yayılması haqqında məlumat əldə etmək üçün boyun ultrasəsi, kompüter tomoqrafiyası (KT), maqnit rezonans görüntüləmə (MRT) və pozitron emissiya tomoqrafiyası (PET) kimi görüntüləmə üsullarından istifadə edilir.
Boğaz Xərçənginin Müalicə Metodları:
Qırtlaq xərçəngi üçün müalicə üsulunun seçilməsi; Bu, şişin qırtlaqda harada və nə qədər böyük olduğuna, onun mərhələsinə, uzaq yayılmasının (metastazın) olmasına, insanın yaşına və ümumi sağlamlıq vəziyyətinə görə aparılır. Əsasən dörd növ müalicə üsulu tətbiq edilir.
Cərrahi Müalicə:
Boğaz xərçənginin ən çox istifadə edilən müalicəsi və bir çox boğaz xərçəngi üçün ən təsirli müalicə üsuludur. Xəstəliyin ilkin mərhələsində müraciət edən xəstələrdə xərçəng toxuması ilə birlikdə qırtlağın bir hissəsi, gec mərhələdə müraciət edən xəstələrdə isə qırtlaq bütünlüklə çıxarılır. Bu əməliyyatların bəzilərində boynun ön hissəsindəki nəfəs borusunda traxeostomiya deyilən dəlik açılır və xəstənin oradan nəfəs almasına icazə verilir.
Qırtlağın yalnız bir hissəsi çıxarılan xəstələrin əməliyyatdan sonra təhlükəsiz nəfəs ala bilməsi üçün açılan bu dəlik bir neçə gün ərzində bağlanır. Ancaq bütün qırtlağın çıxarıldığı əməliyyatlarda bu dəlik qalıcı ola bilər. Xərçəng hüceyrələri boyundakı limfa düyünlərinə yayılıbsa və ya yayılma ehtimalı yüksəkdirsə, əməliyyat zamanı boyundakı limfa düyünlərinin çıxarılması tələb oluna bilər.
Qırtlağın bir hissəsi çıxarılan xəstələrdə səs keyfiyyəti kifayət qədər yüksəkdir. Qırtlağın bütünlüklə çıxarıldığı əməliyyatdan sonra yaranan nitq problemi səs protezi taxaraq və səs təhsili ilə aradan qaldırıla bilər.
Radiasiya Müalicəsi (Radioterapiya):
Yüksək enerjili şüalardan istifadə edərək xərçəng hüceyrələri öldürülür və şişlər kiçilir. Qırtlaq xərçənglərində radiasiya şüaları adətən kənardan boyuna yönəldilir.
Türkiyədə və Azərbaycanda Boğaz Xərçəngi müalicəsi almaq üçün bizimlə əlaqə saxlayın +994508537488
